طب سنتی و خواص و مضرات شیر

از دیدگاه متخصصان طب سنتی، تنها افرادی که میزان اخلاط بدنشان متعادل است، می‌توانند به راحتی شیر مصرف کنند و افرادی که در بدنشان خلط غالب وجود دارد باید با دستور خاص و با مشاوره متخصص طب سنتی ایرانی شیر بنوشند.

شیر از سه فاز و یا جوهره تشکیل شده است، یک بخش آن آب است، یک بخش قسمت پنیری که در قدیم به آن جُبنیت و امروزه به آن پروتئین می‌گویند و قسمت سوم، قسمت چربی است.

شیر حیوانات مختلفی برای انسان قابل استفاده است، مثل گاو، گوسفند، بز و … که ترکیباتشان با یکدیگر متفاوت است. اما امروزه ما شاهد این هستیم که از شیرهای پاستوریزه شده و آماده استفاده می‌شود.

شیر محلی تازه دارای طبیعت گرم و تر و شیر پاستوریزه دارای طبیعت سرد و تر است و بعنوان مصلح آنها میتوان از عسل یا گلاب استفاده کرد.

شیر یک غذای بسیار کامل است و خاصیت زیادی دارد، چاق کننده و حافظ رطوبت‌های اصلی بدن است. بنابراین برای کسانی که مزاج‌های سرد و خشک و یا گرم و خشک دارند مفیدتر است.

شیر برای درمان بیماری‌‌هایی که ناشی از خشکی هستند، مانند برخی از خارش‌ها؛ و برخی از فراموشکاری‌ها، برای مغز، ریه و قلب مفید است.

یکی از درمان‌‌های یبوست در افراد با مزاج‌های خشک، شیر می‌باشد. این افراد می‌توانند کمی شکر سرخ داخل شیر گرم بریزند و استفاده کنند. به طور کلی شیرین کردن شیر، باعث لینت مزاج می‌شود.

شیر دفع کننده سوداست. همچنین به سم زدایی از بدن کسانی که قصد ترک اعتیاد دارند کمک می‌کند.

مثل همیشه نکته‌سنجی‌های طب ایرانی و توجه آن به مزاج‌های مختلف در استفاده از این ماده غذایی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

اگر می‌خواهید حرف‌های تازه‌ای از خواص شیر را از دیدگاه درمانگران طب سنتی در این بخش از طب بوعلی بشنوید با ما همراه شوید.

⇐ خواص و مضرات شیر در طب سنتی

طبیعت و مزاج هر ماده ای بر اساس ترکیبات سازنده اش شکل میگیرد. مزاج شیر نیز وابسته به ترکیبات آن است. ترکیبات شیر بستگی به نوع خوراک مصرفی دام دارد و اینکه اگر شیر را، فراوری کرده و چربی و ماده ای را از آن کم کنند یا اضافه کنند، مزاج شیر تغییر میکند.

بنابراین محصولات گاوی که خوراک سرد مزاج مصرف کرده و از گیاهان دارویی و گرم مزاج تغذیه نشده باشد، خواصی همچون خوراک مصرفی آن گاو داشته و سرد مزاج خواهد بود.

برای مثال گاوی که تنها از ذرت و سویا و کاه تغذیه شده باشد، شیر تولیدی با خواص همین گیاهان را داشته و مزاجی سرد همچون ذرت و سویا را دارد.

یا اگر چربی شیر گرفته شود، مزاج شیر سردتر خواهد شد و اگر روغن پالم به آن اضافه شود، این سردی، بیشتر نیز میشود.

طبع شیر بر سه اساس مشخص می شود:

1- مائیت: یعنی قسمت مایع و آبکی شیر که طبع آن سرد و تر است

2- دُهنیت: یعنی قسمت چربی شیر که طبع گرم و خشک دارد.

3- جُبنیت: به معنی خاصیتی در شیر است که باعث تبذیل شدن آن به پنیر و… می شود و طبع آن سرد و خشک است.

طبع شیر بر اساس میزان هریک از این سه وجه در آن مشخص می شود.

طبع شیر گاو معتدلترین طبع شیر است. شیر گاو محلی که از خوراک تازه چرا کرده باشد، این سه جزء را به حد اعتدال دارد. هرچه بیشتر چربی این شیر را جدا کنید، طبع آن به سردی می گراید.

طبع شیرهای کارخانه ای و بسته بندی، سرد هستند چرا که در مراحل فراوری چربی آن به طور کامل جدا می شود. طبع شیر گاومیش و طبع شیر شتر گرم است.

طبع شیر بز و طبع شیر الاغ کاملا سرد است.

شیر گوسفندی نسبت به شیر گاو جبنیت و دهنیت بیشتری دارد پس در نتیجه طبع شیر گوسفندی معتدل است.

دیدگاه طب سنتی در مورد بهترین نوع شیر گاو

آیا می دانید نوع نگهداری و تغذیه گوسفند و گاو روی شیر آنها و خواصشان تأثیر می‌گذارد. پزشک طب سنتی توضیحات جالبی در این خصوص می‌دهد؛

«شیر حیواناتی که علف خشک و خوشبو می‌خورند و در بیابان‌ها می‌چرند و در یک محل ثابت نمی‌مانند رقیق‌تر و لطیف‌تر از شیر حیواناتی است که در یک محل ثابت هستند، آن‌ها را بسته‌اند و آذوقه می‌دهند.

مخصوصاً اگر علوفه حیوانات از کنجاله دانه‌های روغنی و پنبه دانه باشد که در این صورت شیر حیوان بسیار غلیظ و پر از فضولات می‌شود و باعث معده درد می‌شود.

به همین دلیل مستعدان به بیماری قولنج باید از خوردن چنین شیری به طور جدی پرهیز کنند.

افرادی که در بدن لکه‌های سفید دارند، از خوردن این نوع از شیر سردرد می‌گیرند و یا تب عارضشان می‌شود و همچنین کسانی که بر اثر خوردن شیر، دچار حالت استفراغ می‌شوند باید از خوردن چنین شیری پرهیز کنند.

1- مصرف شیر کمک به تقویت استحکام دندان و سلامت استخوان ها :

شیر بهترین منبع کلسیم است و این دقیقاً همان چیزی است که دندان های شما به آن نیاز دارند. علاوه بر این ، شیر از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.

کلسیم تنها زمانی جذب بدن می شود که ویتامین D وجود داشته باشد ، بنابراین مطمئن شوید که شیر مصرفی با ویتامین D غنی شده است.

بچه ها برای افزایش سلامت استخوان ها نیاز به خوردن شیر دارند تا بتوانند رشد مناسبی داشته باشند. بزرگسالان هم می توانند از نوشیدن شیر برای حفظ استحکام استخوان های خود سود ببرند ، که این امر خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.

3-مصرف شیر برای مبتلایان به تخمدان پلی کیستیک و سنگ کلیه

باید دید علت بیماری تخمدان پلی کیستیک چیست و شخص مبتلا چه مزاجی دارد. اینکه بگوییم شیر برای این بیماری مضر است به هیچ عنوان درست نیست.

مصرف شیر منعی برای این افراد ندارد اما به طور مثال برای شخصی که بدنش رطوبت زیادی داشته باشد مصرف روزانه ی شیر در حجم زیاد توصیه نمی شود.

در افراد مبتلا به سنگ کلیه نیز بسته به جنس سنگ کلیه متفاوت است، افرادیکه مزاج های سرد و تر و بدن های پف آلوده دارند و در بهار و تابستان دچار سنگ کلیه شده باشند مصرف زیاد شیر توصیه نمی شود اما در کل مصرف شیر در این افراد منعی ندارد.

4- پاکسازی کبد و پیشگیری از سرطان با شیر طلایی!

شیر طلایی ترکیبی است که خواص فراوانی دارد و نوشیدن آن پیش از خواب خواص فراوانی دارد.

شیر طلایی از ترکیب یک لیوان شیر و نصف قاشق پودر زردچوبه تهیه می شود.

روش دیگری که برای تهیه شیر زردچوبه دکر شده به این صورت است:

یک قاشق چای خوری روغن نارگیل، نصف قاشق چایخوری زردچوبه، یک لیوان شیر و مقداری عسل

شیر،  زردچوبه و روغن نارگیل را در ظرفی ریخته و روی حرارت ملایم قرار داده و زمان می دهیم تا بجوشند. سپس ظرف را از روی شعله برداشته و اجازه می دهیم تا از حرارت بیفتد و بعد عسل را اضافه می کنیم. این ترکیب را بعد از خنک شدن میل کنید.

این ترکیب خواص فراوانی دارد از جمله اینکه ضد التهاب است و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. کبد را پاکسازی می کند، باعث جلوگیری از ابتلا به بسیاری از سرطان ها می شود و همچنین می تواند روند پیشرفت آنها را کند یا متوقف کند.

در درمان دل درد و بیماری های گوارشی موثر است، معده و روده را تقویت می کند و همچنین گرفتگی های دوران قاعدگی را کاهش می دهد.

تمام خواص شیر گاو در طب سنتی

1- بهترین غذای اطفال پس از شیر مادر، شیر گاو است.

2- شیر، برای سوداوی مزاجان و افراد معتاد به تریاک، بسیار مفید است.

3- مداومت قطور (چکاندن قطره) شیر گاو، بیشتر بیماریهای چشم را التیام می‌بخشد.

4- نوشیدن شیر تازه دوشیده شده گاو برای رفع سرفه مفید است. به شرطی که بیمار تب نداشته باشد.

5- مداومت به نوشیدن شیر گاو و قی کردن به صورت مکرر، تریاق انواع سموم است و ضرر های آن ها را دفع می کند.

6- شیر تازه دوشیده شده گاو، به سرعت هضم می‌شود و غذائیت زیادی دارد. اخلاط سوخته بدن را دفع میکند و باعث حفظ رطوبت اصلی بدن میشود.

7- شیر گاو، رنگ رخسار را زیبا میکند و فراموشی، مالیخولیا، وسواس، بیماریهای بینی، اضطراب ،وسواس، خفقان، زخم ریه و سحج را بهبود می‌بخشد.(همگی از بیماری های سوداوی هستند)

8- طلای شیرگاو مسمن(چاق کننده) است و باعث حفظ رطوبت اصلی بدن میشود و برای ورم مقعد و درد ناشی از آن و ورم قسمت بالای آلت تناسلی و زیر ناف، ورم رحم و زخم مثانه مفید است.

9- نوشیدن و طلای شیر گاو، جرب، حکه، قبا و جذام را بهبود می‌بخشد. (بیماری های پوستی همراه با خارش و پوسته پوسته شدن و سفید شدن پوست. نامهای امروزی این بیماریها، اگزما و پسوریازیس است)

مضرات نوشیدن شیر گاو

برای مبتلایان به ضعف معده، امتلای اخلاط فاسد(پر بودن بدن از مواد زائد) و ورم داخلی، بیماریهای عصبی و بیماری‌های بلغمی بسیار مضر است.

زیاده‌روی در خوردن شیر گاو باعث تشدید خلط غالب معده، ایجاد سنگ کلیه و مثانه، تجمع شپش برص،  تب جرب، حکه، ورم، دمل و ماشرا میشود.

در صورتی که شیر گاو در معده منجمد شود، لرز، از دست رفتن هوش و حواس، عرق سرد، غشی و خناق را در پی دارد.

مصرف شیر با چه چیزهایی مضر است؟

نوشیدن شیر گاو با ترشیجات، اشیای شور، گوشت، تخم مرغ، ماهی، ترب، پیاز، میوه‌های تازه، سبزیجات و حبوبات بسیار مضر است.

نوشیدن شیر گاو و سپس خوردن غذا یا خوابیدن پیش از هضم شیر باعث فاسد شدن آن در معده میشود.

مصلح: مصلح شیر گاو شکر و عسل است. بهتر است شیر گاو به صورت گرم نوشیده شود.

در صورتی که شیر گاو در معده منجمد شود و عوارض آن آشکار گردد باید ابتدا تخم شاهی و سکنجبین عسلی و آب گرم و تخم کرفس بخورید و سپس قی کنید

مصرف شیر در افرادی که خلط غالب (سودا، بلغم، صفرا، دم) دارند، به دلیل سریع الاستحاله بودن خون، باعث تشدید خلط غالب در آنان می گردد؛

در این صورت اگر پس از مصرف شیر، رنگ صورت زرد و سیاه و تیره تر شد نشانه غلبه صفرای سوخته یا بلغم سوخته است و اگر قرمز و سیاه شد نشانه دم سوخته می باشد.

در این موارد باید مصرف شیر چند روز قطع گردد و از کپسول ایارج فیقرا که اخلاط مضر را از خون دفع می کند یا شربت مصفی خون استفاده شود تا رنگ و روی به حالت قبل بازگردد و دوباره به مصرف شیر ادامه داد.

افرادی که حرارت و صفرای زیادی دارند در فصل تابستان یک روز در میان شیر مصرف کنند.

مصلحات شیر بر اساس طب سنتی 

1- شیر و گلاب : مقوی قلب و معده و کبد

2- شیر و خرما : نیرو بخش و رفع کم خونی

3- شیر و عسل : دارای خواص زیاد و تقویت بدن

4- شیر و پودر بادام : مفید برای کم خونی، استخوان سازی، تقویت مغز

5- شیر و پودر سنجد : مقوی استخوان، استخوانساز، تقویت کننده بدن، گوشت و پوست و استخوان را میرویاند